De Minimis Muafiyeti Sona Erdi: Küresel Ticarette Yeni Dönem

ABD, 29 Ağustos itibarıyla perakende değeri 800 doların altında olan ürünlerin gümrük vergisinden muafiyetini öngören “de minimis” uygulamasını sonlandırdı. Peki de minimis neden sona erdi? De minimis muafiyetinin sona ermesinden sonra ne olacak? Küresel ticaret, de minimis'in sona ermesinden nasıl etkileniyor? Türkiye için de minimis etkisi ne olacak? Bu soruların yanıtlarını içeriğimizde bulabilirsiniz.

Beyaz Saray, 30 Temmuz'da yayımlanan bilgi notunda, Donald Trump yönetiminin, dünyanın her yerinden ABD'ye giren ürünlerde “de minimis” muafiyetini 29 Ağustos'ta sonlandıracağını duyurdu. 29 Ağustos tarihi geldiğinde ABD kararını uygulamaya koydu ve 800 dolardan daha az değerdeki paketlerin ABD’ye girişinde gümrük vergisinden muaf tutulmasını öngören de minimis vergi muafiyeti sona erdi. De minimis uygulamasının sona ermesi ne anlama geliyor? Küresel ticaret de minimis muafiyetinin sona ermesinden nasıl etkilenecek? Türkiye’deki ihracatçılar de minimis muafiyetinin sona ermesine dair neler bilmeli? KoçZer olarak de minimis muafiyetinin sonlandırılmasına dair en önemli soruların yanıtlarını bu yazımızda bir araya getiriyoruz.

De minimis nedir?

“De minimis” tabirinin etimolojik kökeni Latinceye dayanıyor. De minimis, Latincede “önemsiz şeyler” anlamına geliyor. Ancak güncel ticaret ortamında de minimis, bu kavramın daha da ötesinde, bir vergi muafiyetinin adıydı. Dünyanın herhangi bir yerinden ABD’ye giren ve perakende değeri 800 doların altında olan küçük kargoların gümrük vergisinden muaf tutulmasını öngören bir uygulama olarak biliniyordu.

De minimis’in ABD ticaret uygulamalarındaki tarihi ise ABD Kongresi’nin düşük maliyetli ürünlerdeki vergileri, gereksiz masraflardan kaçınmak için kaldırdığı 1938 yılına dayanıyor. Bazı ürünlere vergi uygulamanın daha maliyetli bir süreç olması, başka bir deyişle “50 cent toplamak için 1 dolar harcamak” anlamına gelmesi, de minimis uygulamasının geliştirilmesinin başlıca sebebi olduğu görülüyor. De minimis muafiyeti 1 dolar ile başlayıp 1990’da 5 dolara, 1993’te 200 dolara ve ardından Barack Obama döneminde 800 dolara kadar yükselmişti. Donald Trump’ın ABD’yi önceleyen yaklaşımı, de minimis uygulamasının da sonunu getirdi.

De minimis vergi muafiyeti neden kaldırıldı?

ABD’deki de minimis muafiyeti limiti, 800 dolar ile pek çok ticaret partneri ülkeye göre çok yüksek bir seviyedeydi. 800 dolarlık eşik, 2024’te her gün yaklaşık 4 milyon küçük paketin ABD’ye girmesini kolaylaştırdı. Bu paketler, doğrudan tüketicini kapısına teslim edilmek üzere bir kamyona aktarılmadan önce, gümrük kontrollerinden de muaf bir biçimde hareket ediyordu. Bu da özellikle Temu ve SHEIN gibi Çin merkezli e-ticaret perakendecilerinin ABD’deki tüketicilere doğrudan erişmesi anlamına geliyordu. Bu yüksek muafiyet limiti, Çin’den ABD’ye talebi fazlasıyla tetikledi. Hatta bu durum, hava kargosunda dengeleri değiştirdi. Örneğin DHL Global Forwarding, Çin merkezli e-ticaret şirketlerinin iki yıldan kısa bir sürede çok hızlı büyüdüğünü ve Asya dışındaki bazı rotalarda kargo alanının %30’undan fazlasını tükettiklerini söyledi. Beyaz Saray’ın verilerine göre ABD’de de minimis muafiyeti talep eden bireysel gönderilerin sayısı, on yıl önce yaklaşık 140 milyonken, yılda 1 milyarı aştı. Çin, ABD’de 2024’te yaklaşık 23 milyar dolarlık küçük paket ihraç etti. Nomura'nın tahminleri, bu rakamın 46 milyar dolara kadar çıkabileceğini gösteriyor.

Ayrıca bu muafiyet, ABD'de yasa dışı olan bazı ürün ve hizmetlerin de ABD’li tüketicilere doğrudan ulaşmasının önünü açıyordu. ABD’yi yeniden üretimin merkezi hâline çevirmek isteyen, ABD’deki üreticileri desteklemeyi politikasının merkezine yerleştiren Donald Trump, bu arka kapıyı kapatmaya karar verdi.

De minimis ne zaman sona erdi, şimdi ne olacak?

Trump yönetimi Kasım 2024’te göreve geldikten birkaç gün sonra Çin anakarası ve Hong King için de minimis kuralını askıya aldı. Ancak ABD Posta Servisi, politikanın nasıl uygulanacağı konusunda hazırlıklı değildi. Bu yüzden karar ilk aşamada askıya alındı. Yine de 2 Mayıs’ta fiilen yeniden yürürlüğe girdi. Trump daha sonra 30 Temmuz’da, dünyanın herhangi bir yerinden gönderilen ürünler için de minimis muafiyetinin sona ereceğini söyledi. Son olarak 30 Temmuz'da yayımlanan bilgi notunda 29 Ağustos tarihi işaret edildi ve 29 Ağustos itibarıyla de minimis muafiyeti kaldırıldı.

Bu değişiklik, nereden gönderilirse gönderilsin, ABD’ye ulaştırılan ticari paketlerin, artık gümrük tarifelerine tabi olacağı anlamına geliyor. Beyaz Saray’a göre 28 Ağustos’tan itibaren küçük paketler için tarifeler, menşe ülkeye bağlı olarak ürün başına 80 ila 200 dolar gibi sabit bir oranda, paketin değerine ve ABD tarafından belirlenen karşılıklı tarife oranına göre hesaplanacak. Sabit oran, 6 ay boyunca geçerli olacak ve sonrasında çoğu küçük paket, %10 ila 40 arasında tarifelerle karşı karşıya kalacak.

De minimis küresel ticareti nasıl etkileyecek?

Muafiyetin kaldırılmasının ardından, Birleşik Krallık, Fransa, Almanya, Avusturya, İsveç, İtalya, İspanya, Hollanda, Meksika, Japonya, Güney Kore, Yeni Zelanda, Singapur ve Avustralya dahil olmak üzere 30’dan fazla ülke, ABD'ye paket sevkiyatlarını askıya aldı. De minimis muafiyetinin özellikle ABD’de “tatil sezonu” olarak anılan, okula / şehre dönüş dönemiyle başlayıp yeni yıla kadar uzanan dönemin öncesinde kaldırılması, bir dizi zorluğu beraberinde getiriyor. Zira de minimis deyince akla büyük pazaryerleri gelse de, pek çok işletme, sınır ötesi uygun maliyetli paket gönderimi için bu uygulamadan yararlanıyordu.

FlavorCloud’un çalışmasına göre, Çin'den gelen ve 30 dolara satılan bir terlik, 2025’te ABD’de 45 dolardan alıcı bulacak. Diğer yandan Birleşik Krallık'tan gelen paslanmaz çelik termosun 15 dolarlık fiyatı ise büyük olasılıkla 22 dolara yaklaşacak. Başka bir deyişle ithalatçılar, de minimis muafiyetinin kaldırılmasıyla karşılaşacakları ek maliyetleri tüketiciye yansıtacak. FlavorCloud'un CEO'su Rathna Sharad, ithalatçıların bu ürünleri ABD'ye toptan şekilde getirecekleri bir satış stratejisine ihtiyaç olduğunu söylüyor.

Özellikle perakendeciler, son bilançolarında de minimis uygulamasının iptalinin etkisini tablolarına işaretlemeye başladı. Örneğin Kanada merkezli spor giyim perakendecisi Lululemon, de minimis iptalini gerekçe göstererek 2025 görünümünü aşağı çekti. Şirketin CEO’su Calvin McDonald, “Bugün sektörde gümrük vergileri ve iş yapma maliyetleriyle ilgili bir başka değişimle karşı karşıyayız” dedi. Şirket, bu yıl 240 milyon dolarlık gümrük vergisi ödeyeceğini, gelecek yıl bu rakamın 320 milyon dolara çıkacağını öngördü

De minimis uygulamasının iptali Türkiye için ne anlama geliyor?

Donald Trump yönetimi, pek çok ticaret partneri için uyguladığı karşılıklı tarifelerde Türkiye’yi de pas geçmemiş, %15 olarak belirlemişti. De minimis uygulamasının iptaliyle Türkiye’den ABD’ye giden 800 dolar ve altı ürünler için de vergi oranı netleşmiş oldu. Ticaret Bakanlığı, Sınır Ötesi E-Ticaret, Ülke Gümrük Uygulamaları Rehberi'ni Eylül 2025 itibarıyla güncelledi. Rehberde, 29 Ağustos 2025 itibarıyla, normalde vergisiz işlem görebilecek 800 ABD doları ve altı gönderiler için de minimis uygulamasının askıya alındığı belirtildi. Bu tarihten itibaren tüm gönderilerin vergi, harç ve ücretlerle birlikte uygunluk şartlarına da tabi olduğuna dikkat çekildi. Ticaret Bakanlığı, söz konusu rehberde, Türkiye için uygulanacak ad valorem (değeri üzerinden) vergi oranının %15 olarak belirlendiğini yazdı. Başka bir deyişle Türkiye’deki ihracatçılar, ABD’ye ihraç ettikleri 800 dolar ve altı paketler için de, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) kodlarına (İngilizce’de HS Code olarak geçiyor) uygulanan vergiye ek olarak %15’lik gümrük vergisi de ödeyecek.